Văn nghệ Trẻ - Khó khăn nhất của những người viết trẻ hiện nay đó là tìm ra con đường đi riêng cho mình và được công chúng đón nhận. Bởi có rất nhiều con đường đi để được khẳng định nhưng con đường nào cũng đã có người khai phá, người đi sau cần phải làm mới mình để tránh những rập khuôn, nhưng nếu khác quá, quá đao to búa lớn thì lại không được đón nhậnMỗi người đến với thơ bằng một tâm thế khác nhau. Có người tìm đến với thơ để khám phá một con người khác trong chính mình. Hoặc cũng có thể là cách để cất lên tiếng nói của mình về đời sống này, mà hàng ngày họ ưu tư, trăn trở. Và còn vô vàn những “lối thơ” khác nhau. Bạn chọn lối đi nào cho mình?
Thơ vừa là bản ngã vừa là người bạn tâm tình để khám phá ra bản thân, cái tôi cá nhân đồng thời là tiếng nói nội tâm trước thời đại tôi đang sống.
• Nghề nghiệp – cụ thể là công việc dạy mỹ thuật – ảnh hưởng như thế nào đến tư duy thơ của bạn?
Nền tảng Mỹ thuật có ảnh hưởng rất nhiều đến tư duy thơ của tôi. Khi viết về cuộc sống, con người, tôi rất hay qui về một mảng màu cụ thể, một bố cục cụ thể, đường nét cụ thể để làm rõ điều tôi muốn nói, đôi lúc tôi thấy mình như đang vẽ nhưng không phải bằng cọ mà bằng những con chữ. Thơ và hội họa có nhiều nét giống nhau cho nên người xưa từng nói : Trong thơ có họa và trong họa có thơ, hai điều này đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong việc cảm nhận và sáng tác.
• Có người nhận xét thơ Lê Vi Thủy đầy bản năng. Bạn thấy điều ấy có đúng với mình không?
Đúng nhưng chỉ ở thời gian đầu tiên khi tôi mới bắt đầu viết thôi. Khi đó tôi nghĩ gì viết nấy, và rất ngô nghê trong câu từ và ngôn ngữ của mình. Còn bây giờ thì tôi đã có ý thức với văn chương. Giống như con đường, có nhiều con đường khác nhau để cùng đến ngôi nhà văn chương. Muốn đi được trên con đường ấy buộc bạn phải kiên trì, rèn luyện, cũng như luôn làm chủ được ngòi bút của mình, luôn kiên định với phong cách của mình để có những bước đi đường dài. Và tôi chưa muốn mình phải dừng lại trên con đường ấy nếu chỉ vận dụng vào những yếu tố bản năng. Tôi đã tự học, tự tìm hiểu về văn chương, làm chủ ngòi bút để văn chương của mình nó hình thành một cách rõ nét hơn.
• Trong quá trình sáng tạo, yêu cầu về sự Khác, về cái Mới có ý nghĩa như thế nào với bạn?
Văn chương cũng như cái tên vậy. Muốn tên mình khác biệt với mọi người thì cần phải khẳng định bản thân mình và được người khác công nhận. Và văn chương cũng cần phải có sự khác biệt về phong cách, ngữ nghĩa, cấu tứ, cần phải năng động và nhạy bén trước những biến đổi của xã hội nhưng không có nghĩa là mới đến nỗi lập dị, năng động đến mức xa rời cuộc sống thực tại dẫn đến “tự kỷ” trong văn chương. Bản thân tôi cũng đang hình thành cho mình một phong cách riêng, một sự khác biệt để không bị lẫn lộn với ai đó, và tôi vẫn tiếp tục tìm tòi để tự khẳng định bản thân mình với nhiều cách viết khác nhau.
Bị cảm xúc “dẫn dụ”
• Với tập thơ mới vừa ra mắt của bạn – “Mắt vỡ không còn bóng” – có thể nhận thấy nỗ lực tạo sự khác biệt của bạn, trong cách kiến tạo nhịp điệu, thiết lập câu chữ và những điểm nhấn bùng nổ. Nhưng thơ Lê Vi Thủy cũng dài hơn thì phải? Đó là sự cố tình hay bạn bị dòng cảm xúc dẫn dụ?
Tập thơ “ Mắt vỡ không còn bóng” là những bài thơ được tôi lựa chọn từ lúc bắt đầu sáng tác năm 2008 tới bây giờ. Tập thơ tôi chia ra làm hai phần, phần “Bóng” là phần mà tôi viết thơ đầy bản năng và cảm xúc. Phần thứ hai là “Vỡ” trong phần này thì bản năng kết hợp với sự cách tân trong thơ về mặt thiết lập câu chữ, từ láy, nhịp điệu ...để làm mới thơ mình nhưng dù viết thơ bản năng hay không bản năng tôi vẫn bị cảm xúc “dẫn dụ” vì vậy mà trong thơ tôi có nhiều câu rất dài, những câu chữ cứ nối tiếp hiện ra trong đầu và cứ thế tôi viết như một mạch nước chảy đến khi nào cạn thì dừng lại.
· Luôn tồn tại nguy cơ về sự rườm lời trong những bài thơ ham ôm đồm quá nhiều. Bạn có thường xuyên cảnh tỉnh mình về điều này?
Nếu bạn đọc để ý thì trong thơ tôi sử dụng rất nhiều từ láy, đảo câu chữ trong ý hướng làm mới …thơ, chữ sinh nghĩa mới, nghĩa là chú trọng hình thức biểu đạt để chạm đến những cái mới mà thế giới đa chiều đang động chuyển từng giây qua nhiều cách nhìn khác nhau. Vận dụng nhiều từ láy nhưng làm thế nào để không gượng ép, rối rắm là vấn đề cần đắn đo của mỗi nhà thơ. Tôi xác định được mục đích sử dụng từng từ láy và chú trọng trong việc xây dựng kết cấu của câu, làm thế nào có nhiều biến hóa và tạo một ngữ pháp mới cho thơ mình và có lẽ thi pháp chủ đạo của tôi nằm ở đây. Thời gian đây thì tôi đã thử thể nghiệm một cách viết khác giảm bớt từ láy nhưng đưa yếu tố ẩn vào trong thơ, câu thơ sẽ đơn giản hơn đối với người đọc tuy nhiên vẫn là cách người làm thơ và người đọc thơ cùng tư duy với nhau để cảm nhận được nội dung bài thơ qua từng góc độ khác nhau của người đọc, người cảm nhận.
• Vùng đất sống luôn ảnh hưởng rất lớn đến các sáng tác của một người viết. Điều ấy có đúng với bạn không?
Đúng nhưng cũng không đúng. Tôi sống từ nhỏ và lớn lên ở phố núi Pleiku, một thành phố tương đối yên bình và hiền lành, những bài thơ phần nhiều tôi viết cũng về đề tài phố núi, về những sơn nữ, về dã quỳ, buôn làng Tây Nguyên.... nhưng có một khoảng thời gian tôi sống và làm việc tại Thành phố Hồ Chí Minh, bản thân tôi giống như có một “vết thương thành thị” ở ngay chính giữa lòng phố núi, với những con người đua chen nhau, những mảnh đời bất hạnh, sự đối lập giữa cuộc sống con người cứ ám ảnh lấy tôi và những sáng tác sau này của tôi cũng ảnh hưởng ít nhiều đến điều này.
• Có thể nhận thấy trong các sáng tác bạn, những âu lo trăn trở về sự bất định của đời sống, về những thân phận người… hiện lên rất rõ nét. Bạn có nghĩ rằng, với “tạng tư duy” này, bạn hợp với văn xuôi hơn. Thực tế là bạn đã có những truyện ngắn khá tốt đăng tải trên Văn nghệ Trẻ?
Tôi có duyên với Thơ và đến với Thơ trước, chính vì vậy văn xuôi còn khá xa lạ với tôi. Hiện nay tôi cũng đang thử sức của mình với văn xuôi, tôi đã viết được một vài truyện ngắn nhưng thật sự văn xuôi vẫn còn rất khó đối với tôi. Và những âu lo trăn trở về sự bất định của đời sống, về những thân phận người, những mảng đời bất hạnh cũng đang được tôi tiếp tục thể nghiệm qua hình thức văn xuôi. Nhưng dù là thơ hay văn xuôi thì cả hai đều là “bạn” của tôi, có thể lắng nghe mọi tâm sự, mọi cảm xúc của tôi qua từng con chữ để truyền tải đến người đọc một góc nhìn của tôi về cuộc sống này.
Văn chương không xa rời với công chúng
• Nhiều bạn đọc than phiền rằng thơ trẻ hiện nay khó nhớ, khó cảm. Điều ấy khiến cho thơ có nguy cơ xa rồi công chúng. Bạn nói gì về điều này?
Hiện nay với xu thế của một thời đại mới, một tư tưởng mới và một tâm thế viết mới. Những người viết trẻ đã có những cách tiếp cận với nhiều hình thức văn chương qua các cách khác nhau, và họ chính là những nhân tố để thúc đẩy nền văn chương hiện nay phát triển. Tuy nhiên, hiện nay có quá nhiều xu hướng khiến cho những cây viết trẻ như tôi hoang mang mình sẽ viết như thế nào cho mới và cố gắng làm mới, làm lạ để cho khác người, làm nổi, điều đó đã làm cho một số người viết trẻ không hình thành được ý thức trong văn chương, không truyền tải tác phẩm có giá trị văn học. Họ sử dụng những từ tối nghĩa, vấn đề giật gân, những vấn đề nóng gợi dục....để làm mới văn chương mình khiến cho người đọc khó đọc, khó hiểu, khó cảm thụ được văn chương, ngày càng xa rời với văn chương hiện đại và khó chấp nhận với văn chương hiện đại. Nhưng nói như vậy cũng không có nghĩa là văn chương không được đổi mới mà người đọc phải tự đổi mới mình để có thể hiểu được những “hệ hình mới” trong văn chương, và người đọc cũng cần phải tư duy cùng với người viết để có thể cảm nhận được đầy đủ ý nghĩa cần được truyền tải. Chính vì vậy sự làm mới trong văn hóa đọc cần phải chú trọng để người đọc có thể thay đổi quan niệm của mình đối với văn chương hiện đại và người viết cần làm chủ được ngòi bút của mình, có định hướng sáng tạo đồng thời tự nghiên cứu và thâm nhập với cuộc sống thực tế để làm giàu hơn vốn sống vốn hiểu biết, bám sát với cuộc sống hiện đại đang thay đổi theo từng giờ để văn chương không xa rời với công chúng.
• Bạn có chờ đón các nhà phê bình sau mỗi tác phẩm mới của mình?
Có chứ. Vì mội người phê bình là một góc độ riêng nhìn vào tác phẩm, và qua đó sẽ thấy được những chỗ được và chưa được trong tác phẩm của mình. Qua đó tác phẩm của mình sẽ được hoàn thiện hơn. Tuy nhiên, vẫn có một số nhà phê bình hiện nay họ vẫn chưa đi sâu vào tác phẩm chỉ nêu những vấn đề chung chung hoặc dùng tình cảm cá nhân để phê bình hoặc là quá tâng bốc để PR cho tác phẩm, hoặc “ném đá” vào tác phẩm để gây sốc trong làn sóng dư luận của công chúng. Điều đó vô hình chung làm cho người viết khó có thể nhận biết được tác phẩm của mình nó ở vị trí nào nên dễ bị “hoang tưởng”.
• Có thể thấy giai đoạn hiện nay thơ trẻ xuất hiện nhiều gương mặt mới. Giai đoạn hiện nay cũng tạo cho người viết nhiều cơ hội để thể hiện mình. Nhưng chắc hẳn sẽ có những khó khăn mà người ngoài cuộc không thể hiểu được. Theo bạn, khó khăn nhất của những nhà thơ trẻ hiện nay là gì?
Khó khăn nhất của những người viết trẻ hiện nay đó là tìm ra con đường đi riêng cho mình và được công chúng đón nhận. Bởi có rất nhiều con đường đi để được khẳng định nhưng con đường nào cũng đã có người khai phá, người đi sau cần phải làm mới mình để tránh những rập khuôn, nhưng nếu khác quá, quá đao to búa lớn thì lại không được đón nhận, văn chương sẽ bị “chết yểu” từ trong trứng nước gây ra tư tưởng chán chường. Chính vì vậy giữa hệ giá trị cũ và hệ giá trị mới cần được dung hòa. Văn chương trẻ cần những người đi trước đón nhận và động viên, hoặc nếu họ sai thì cần một sự động viên, sửa chữa để họ có động lực đi tiếp.
• Cảm ơn bạn về cuộc trò chuyện
Nguồn: Văn nghệ Trẻ
0 nhận xét:
Đăng nhận xét