LÊ THIẾU NHƠN, MẮT BUỒN VƯƠNG SÓNG

Nhà thơ Lê Thiếu Nhơn
Sinh năm 1978
Cử nhân Báo chí
Ba lần là đại biểu Hội nghị nhà văn trẻ toàn quốc: năm 1998, 2001 và 2006.
Hai lần được Tặng thưởng Hội Nhà văn TPHCM: năm 2007 cho tập thơ “Trong bóng người xưa” và năm 2010 cho tập thơ “Bản tường trình giấc mơ đi vắng”.
                     Hiện đang là Ủy viên Hội đồng Lý luận – Phê bình của Hội Nhà văn TP. HCM.
                                       



THƠ AN ỦI MẸ

Dáng mẹ tất tả buổi chợ sớm, vội vã bữa cơm chiều
Giúp tôi vừa giong buồm lớn khôn vừa thả neo thơ ấu
Lòng mẹ nhẫn nhịn mở ra biển rộng cảm thông
Tôi không thể lấy mái tranh nghèo mộng mơ ý tứ

Thi ca làm sao đưa ta đến nhà hàng
Thi ca làm sao thay tiền mừng tiệc cưới
Mẹ cũng thèm món ngon. Mẹ cũng ước hoa hồng
Mẹ cũng cần dăm đồng bạc lẻ chẳng phải đắn đo
cho bàn tay đứa trẻ ăn mày bớt trống trải


Tôi lẽ nào cậy ngọn đèn hư ảo vầng trăng
Viết ngàn câu sóng xô lên mắt mẹ?


NỬA ĐÊM VỚI ĐỒNG NGHIỆP

Hãy nói dùm tôi lý do cầm bút
Vì mấy đồng thù lao còm cõi
Vì mấy lời khen ngợi đẩy đưa?
Vì mấy câu thét gào vô vọng?
Hạnh phúc nào giành giật bằng nước mắt chúng ta?

Cánh chim vẫn bay
Dù mênh mông khôn lường họng súng
Con cá vẫn bơi
Dù lênh đênh nổi đoá sóng ngầm

Chúng ta không biết bay
Chúng ta không biết bơi
Chúng ta cúi xuống số phận mình
Nghe tiếng khóc đẩy bầu trời lên cao!


NGÕ KHUYA MƯA TẠNH

Em lấy chồng đi
Tôi bớt lo cơn mưa dài hay ngắn
Tiếng ca về khuya lau lách phận người

Đừng nhắc gì cả
Tin nhắn nghìn trùng gió thổi qua nhau

Tôi đứng đợi mùa qua
Bỗng gặp vì sao lạc vào bến cạn
Em cũng từng sương lạnh thuở yêu trăng

Khóa cửa ngăn một giọng cười
Ánh mắt buồn thương in trên tường cũ
Em chia phần tôi giấc ngủ chập chờn!


THÀNH PHỐ BOLÉRO

Thành phố bolero
Mây buông sông chậm
Còi tàu dài bao nỗi ly hương

Thành phố gió hát ru
Đường mưa trưa muộn
Tháp cô đơn gạch vỡ trong lòng

Thành phố kẻ làm thơ
Đêm mơ tơ nhện
Biển cồn cào giăng lưới trăng sao

Thành phố da rám nắng
Tiếng mõ ngõ khuya
Bóng người về buổi chợ mờ sương

Thành phố bàn chân vội
Mắt buồn vương sóng
Ai mở buồm bến cá xa khơi!


TẠP CẢM Ở THỦ DẦU MỘT

Không còn đủ khát khao để nhắc sông dài biển rộng
Tôi trồng thêm một hàng cây cho chim về hót hắt hiu đời mình
Cầm lá rơi chợt thấy thương chồi biếc
Lãng du nào đang gọi tới mây xanh?

Em vẫn còn ở lại với tôi chăng
Ngõ mùa thương quên đường bàn chân cũ
Tiếng thở dài mắc kẹt cánh cửa đêm

Tôi mỗi ngày mỗi xa đô thị
Gió ngoại ô thổi vắng bao hẹn hò
Bỗng có khi thức dậy vầng trăng khuyết
Sao cứ ngờ vệt nắng giữa câu thơ
LÊ THIẾU NHƠN





                  LÊ THIẾU NHƠN VÀ BẢN TƯỜNG TRÌNH GIẤC MƠ ĐI VẮNG


 VN - Sao lại là Bản Tường Trình Giấc Mơ Đi Vắng? Giở lướt các trang thơ bắt gặp ở đây nhiều câu hỏi –  Biết trả gì đêm vắng cố hương? Cửa mở lên trời hay cửa đóng trong tim? Có đủ an ủi ngọn lửa không ?... Và tôi đọc thơ Lê Thiếu Nhơn bắt đầu từ một loạt câu hỏi.


Một nhan đề khá dài. Chỉ có nhà thơ mới đặt tên cho tác phẩm của mình như vậy. Nó là rất thơ bởi nó chính là một hình tượng thơ, một câu thơ. Những nhan đề trong tập. Lê Thiếu Nhơn lựa chọn - bằng một câu thơ Viện trợ khẩn cấp một niềm thương, Chán cả khuôn mặt mình làm sao sống? …cho từng phần thơ - bằng một  cụm từ giàu biểu cảm Ngã rẽ giấc mơ, Bận bịu khuya …hay bằng một câu rất  thơ thoát ra từ tứ thơ của bài Gió mang đi cuộc tình kiên nhẫn, Quên mất góc khuất riêng tư… Đặt tên cho tập thơ, cho các bài thơ như vậy gây ấn tượng, gợi cảm xúc cho người đọc thơ rất nhiều. Cũng có nhà thơ chỉ chọn 2 chữ, thậm chí 1 chữ đặt tên cho bài thơ của mình. Nhà thơ đó ưa sự cô đọng, kiệm lời. Có người nhận xét nhan đề Lê Thiếu Nhơn đặt quá dài. Bây giờ tên đứa trẻ mới sinh là 3 chữ, 4 chữ, 5 chữ, thậm chí 6 chữ.  Sự khác nhau trong giao tiếp, sự phong  phú của thời trang…của nhiều lĩnh vực sáng tạo làm cho cuộc sống thêm sinh động. Nhà thơ gửi gắm điều gì ngay trong nhan đề bài thơ. Người đọc cảm nhận được gì ngay từ câu chữ đầu tiên của bài thơ. Và đấy mới là quan trọng. Cách đặt nhan đề của Lê Thiếu Nhơn đập vào ta nhiều cảm giác, gợi nhiều suy tưởng.

Bản tường trình của nhà thơ này gồm những gì? Mục lục chia làm 5 phần, mở bằng 5 câu thơ và ngăn cách bởi 4 phụ bản là 4 bức tranh của họa sĩ Nguyễn Thị Hiền. Lại một kiểu trình bày mục lục ngắn gọn của người làm thơ trẻ. Không tìm được một bài thơ cụ thể, không đọc được số bài thơ trong tập. 5 câu thơ rời nhau, đọc nghe rất kêu, rất hấp dẫn. Thơ nói chung và thơ của những người làm thơ trẻ bây giờ dùng rất nhiều từ ngữ, hình ảnh hoặc thực đến trần trụi, thô tục, hoặc rất khác, rất lạ, rất cầu kỳ sáng tạo, gợi mở. Thơ của tâm linh hình như đã xưa. Thơ của tân hình thức, của hậu hiện đại được đề cao, ưa chuộng. Khi đọc thơ của một đôi nhà thơ theo lối này chỉ thấy chữ dùng giỏi, hình ảnh thơ rất gợi, rất mạnh mà đọc xong không nắm bắt được mạch thi tứ, mạch văn chương. Giống như một người không hiểu gì về hội họa mà đứng trước một bức tranh trừu tượng, thôi thì đành nhận là mình đã cũ, chậm hiểu biết. Viện trợ khẩn cấp một niềm thương – Nghe tiếng khóc đẩy bầu trời lên cao – Nói điều gì cứu chuộc nỗi âu lo – Chán cả khuôn mặt mình làm sao sống – Có lẽ tôi bỏ cuộc bình minh – ý thơ rõ thôi chỉ có viện trợ niềm thương, cứu chuộc nỗi âu lo, cuộc bình mình là vận dụng từ ngữ khác thường mà biểu cảm, cái tiếng khóc và cái sự chán thốt ra từ chiêm nghiệm cuộc đời, thốt ra như một triết lý sống. Chán khuôn mặt mình như  các cụ nói chán cơm thì chỉ còn ăn đất. 5 câu mở cho từng phần nhỏ của tập thơ đã hướng người đọc tới phần nào nội dung bản tường trình bằng thơ này.

Chẳng thể nào yên trong một thế giới rối bời cảm xúc –  30 tuổi Giao Mùa Trai Trẻ của người làm thơ với Lê Thiếu Nhơn là như vậy
               Ngồi hết buổi chiều không biết nghĩ về ai  
               Ký ức cồn cào những vách ngăn bí mật

Bao nhiêu điều cần phải nghĩ với một người trẻ tuổi  về trách nhiệm cuộc sống. Điều đáng mừng bắt găp ở thơ Lê Thiếu Nhơn là ở đó. Trong Bản tường trình thơ này có bao câu hỏi được đặt ra. Những câu hỏi tu từ đầy biểu cảm
Biết trả gì đêm vắng cố hương? Hỏi trong dằn vặt, suy tư. Hỏi mà tự trách. Bởi đã bao lần nhà thơ Vội Vàng Quê Cũ:
Thần thánh đã lâu không còn hương hỏa
Kẻ tha hương tạ lỗi trước giao thừa
Di cư áo cơm lưu đày thương nhớ
Chuyến xe ngày về cỏ dại giấc mơ

Trong tập chỉ có một bản tường trình dành cho mẹ và những câu thơ về mẹ xuất hiện ở một đôi bài. Hình ảnh mẹ trong thơ Lê Thiếu Nhơn rất cụ thể với nỗi vất vả mà có ở trong mỗi chúng ta về mẹ:
Dáng mẹ tất tả buổi chợ sớm vội vã bữa cơm chiều
Giúp tôi vừa giong buồm lớn khôn vừa thả neo thơ ấu

và vì vậy : Tôi lẽ nào cậy ngọn đèn hư ảo vầng trăng
                  Viết ngàn câu sóng xô lên mắt mẹ?
Hỏi mà để tự trách. Hỏi mà để tự nhắc nhở. Hỏi mà để nói với mẹ, an ủi mẹ.

Cũng có khi câu thơ hỏi, hỏi một chuỗi câu :
Hãy nói dùm tôi lý do cầm bút
Vì mấy đồng tiền thù lao còm cõi?
Vì mấy lời khen ngợi đẩy đưa?
Vì mấy câu thét gào vô vọng ?
Hạnh phúc nào giành giật bằng nước mắt chúng ta?
Ba câu hỏi mà khẳng định. Ba câu hỏi mà băn khoăn. Hỏi mà đã trả lời. Hỏi mà tự trách. Câu thứ tư hỏi để nghĩ, để suy tư về trách nhiệm của người cầm bút trước bao điều cuộc sống. Lê Thiếu Nhơn hỏi nhiều lắm trong thơ của mình, vậy mà  vẫn - một thế kỷ đi qua/ nhiều ưu tư chưa kịp hỏi . Điều đặt ra ở đây không phải là “danh gì với núi sông” mà những suy nghĩ cần có trước thời cuộc, thái độ cần có trước trước nhân tình thế sự được thể hiện trong lý do cầm bút. Một loạt câu hỏi được đặt ra – Người vay uất hận làm chi? – Danh vọng màu gì lương tri màu gì ? – Sao xã hội vẫn nghèo nàn? Sao đất nước vẫn chậm chạp? …Những câu hỏi đơn giản thôi mà thật khó trả lời. Nhà thơ cứ bận bịu khuya với những trang viết của mình mà không hiểu Cứu vãn được gì nước mắt mùa đi? mà không biết Tôi cầm nhầm số phận hay cầm nhầm tiếng ca? Trước bao sự thật giản dị như vết chém, nhà thơ trốn tránh vào đâu cũng hao mòn trai trẻ  hay chọn Cách tự vệ khôn ngoan nhất / Là lãng quên chính mình ? Quê hương, mẹ, bè bạn, người trước mặt, người sau lưng, người lỡ đường, cô gái nghèo, người cai nghiện, kẻ gian, người ngay… đặt ra Chọn Lựa Âm Thầm cho người cầm bút trong thơ Lê Thiếu Nhơn, nhưng cũng đặt ra cho anh bao trở trăn trái ngược. Một Lê Thiếu Nhơn tập giật mình…tập kiềm chế…tập tránh xa…để tập làm người kiêu hãnh với đắng cay/ tập làm người sốt ruột ngày mai. Và phải học – Học cách thở dài…học cách cười cợt…học cách xa em…học cách chọn chỗ ngồi…Những điều quen, bình thường có mà vẫn phải học. Cách diễn đạt trong thơ Lê Thiếu Nhơn đơn giản mà đưa ra những vấn đề thật sâu sắc. Trong lúc tuổi trẻ thành thị có bao người còn mải chạy theo những thú vui chơi thỏa thích ích kỷ, trụy lạc và cả tàn bạo  thì những người làm thơ trẻ như Lê Thiếu Nhơn miệt mài bên những trang bản thảo. Nhiều tập thơ phô phang những từ những chữ gợi cảm giác mạnh, cầu kỳ khó hiểu trong cách diễn tả ý tứ, đi sâu đến trần trụi của cảm giác thì với Lê Thiếu Nhơn  tuổi ba mươi nhiều điều phải nghĩ lại.
Anh luôn hỏi :  
- Phải nói điều gì cứu chuộc nỗi lo âu?
- Bất giác nghe lòng tự hỏi
Mỗi trang bản thảo từ máy tính
Có đủ an ủi ngọn lửa không?

Cảm xúc chung khi đọc tập thơ là lắng vào những suy tư của nhà thơ. Người đọc lý giải dần về ý nghĩa của Bản Tường Trình Giấc Mơ Đi Vắng. Bản tường trình thơ không có những con số thống kê, không có những thành tích, hao hụt vật chất, không có ngày tháng, sự việc. Không thể đếm được, đong đo được. Bản tường hay sự giãi bày tâm tưởng của người cầm bút, tâm sự, trách nhiệm của người công dân, người con trai trước thời cuộc. Ngẫm ngợi khi cầm bút về con người, về thế kỷ vội vã đang sống.
Bài thơ lầm lũi giấc mơ tôi khép nép một suy tư
Trước khi làm công việc cụ thể lẽ ra phải hỏi
Quê hương được gi, xứ sở được gì, cộng đồng được gì?
Còn tôi bản thân được gì ?
Thì điều đó có phải là nỗi bất hạnh của dân tộc không?

Thức trắng nhiều đêm, bận bịu nhiều đêm , cứ hỏi, cứ day dứt, cứ lựa chọn, cứ bất lực… Và lại hy vọng, lại vượt thoát, lại kiên nhẫn…Và rồi nhiều lúc rối bời, nhiều lúc tuổi 30 tôi bắt đầu lo sợ. Thơ Lê Thiếu Nhơn hay dùng những điệp từ, điệp ngữ, hay diễn tả bằng cách nhắc đi nhắc lại nhiều lần để nhấn mạnh ý. Nói về nhiều điều, nói riêng về cái sợ cũng là như vậy
Tôi sợ sự bình yên giả tạo
Tôi sợ sự bình yên sóng gầm

Sợ đất đai khô cằn cỏ dại đã ra hoa
sợ lòng mình bơ vơ…
Để rồi
Không dám chìa tay về phía kẻ yếu lòng
Sự thật đe dọa dạ dày
Sự thật tổn thương nhân cách
Cuộc đối đầu lặng lẽ niềm tin
Để rồi
Tôi cúi đầu đi đâu về đâu ?

Một Bài Ca Sót Lại Trong Im Lặng, một Lá Thư Hy Vọng đọc mà xót xa. Bản Tường Giấc Mơ Đi Vắng đọc buồn rồi suy tư. Bao điều cần nghĩ, nhất là nghĩ khi cầm bút. Lê Thiếu Nhơn viết Có lẽ tôi bỏ cuộc bình minh? Hỏi để thổ lộ những phút lòng mình. Hỏi để không bao giờ bỏ cuộc.

Còn nữa tình yêu trong thơ Lê Thiếu Nhơn. Còn nữa những điều mỗi người đọc thơ cảm nhận riêng mình… Khép lại bản tường trình thơ này là chính câu thơ Lê Thiếu Nhơn tự khép: Nếu ai hình dung được một người ngồi suốt đêm trước trang giấy  vẫn nguyên vẹn trắng/ Có lẽ đó là tôi những ngày trong trẻo nhất!


Nguồn: Báo Văn Nghệ số 27-2010




 






Share on Google Plus

About Unknown

This is a short description in the author block about the author. You edit it by entering text in the "Biographical Info" field in the user admin panel.
    Blogger Comment
    Facebook Comment

0 nhận xét:

Đăng nhận xét